چرخش شغلی حرکت سیستماتیک کارکنان از یک شغل به شغل دیگر در سازمان برای دستیابی به اهداف مختلف منابع انسانی مانند جهت دهی به کارکنان جدید، آموزش کارکنان، افزایش پیشرفت شغلی و جلوگیری از کسالت یا فرسودگی شغلی است.
چرخش شغلی تکنیکی است که توسط برخی کارفرمایان برای جابجایی مشاغل تعیین شده کارکنان خود در طول زمان استخدامشان استفاده می شود. کارفرمایان این تکنیک را به دلایلی انجام می دهند. این برای ارتقای انعطاف پذیری کارکنان و علاقه مند نگه داشتن کارمندان به ماندن در شرکت/سازمانی که آنها را استخدام می کند طراحی شده است. همچنین تحقیقاتی وجود دارد که نشان می دهد چگونه چرخش شغلی به کاهش استرس کارمندانی که در شغلی نیاز به کار یدی دارند، کمک می کند.
چرخش شغلی یک رویکرد مدیریتی است که در آن کارکنان بین دو یا چند وظیفه یا شغل در فواصل زمانی معین جابه‌جا می‌شوند تا آنها را در معرض همه بخش‌های یک سازمان قرار دهند. این یک رویکرد از پیش برنامه ریزی شده با هدف آزمایش مهارت ها و شایستگی های کارمند به منظور قرار دادن او در مکان مناسب است. علاوه بر آن، از یکنواختی کار می کاهد و تجربه وسیع تری به آنها می دهد و به آنها کمک می کند بینش بیشتری کسب کنند.
چرخش شغلی یک تمرین خوب برنامه ریزی شده برای کاهش کسالت ناشی از انجام یک نوع کار روزانه و کشف پتانسیل های پنهان یک کارمند است. این فرآیند هم در خدمت مدیریت و هم برای کارکنان است. این به مدیریت در کشف استعداد کارکنان و تعیین اینکه او در چه کاری بهترین است کمک می کند. از سوی دیگر، این فرصت را به فرد می دهد تا علایق خود را کشف کند و در زمینه ها یا عملیات های مختلف تجربه کسب کند.
در کنار ارائه فرصت ها و آموزش های لازم برای چرخش شغلی توسط شرکت، کارکنانی که در چرخش شغلی شرکت می کنند، بیش از یک ویژگی شغلی که برای آنها در نظر گرفته می شود، یاد می گیرند و در درازمدت در صورت داشتن موقعیت باز برای ارتقاء در شرکت یا ارتقاء شغلی، از آنها سود می برند. در کنار بهره مندی کارکنان، شرکت ها نیز سود می برند. کسب‌وکارها می‌توانند افراد کمتری را استخدام کنند، زیرا اکثر کارکنان آنها می‌توانند در وظایف شغلی که ممکن است شرکت درخواست داشته باشد، همه کاره باشند، در شرکت پول بیشتری صرفه‌جویی کرده و احتمالاً حقوق بهتری به کارکنان فعلی می‌دهند.
چرخش شغلی از نظر بهره وری و کاهش مرخصی کارگران در طول سال برای شرکت مفید است. مطالعه ای انجام شد تا ببیند چه چیزی باعث انگیزه کارکنان در عملکرد شغلی آنها می شود. امنیت شغلی از کمترین انگیزه ها بود. کارکنان خواهان احساس مسئولیت و غرور در انجام وظایف خود بودند. چرخش شغلی برای خدمه‌های کوچک ایجاد شد تا ببینند آیا شرکت می‌تواند رضایت بیشتر کارکنان، تمایل به راحتی در وظایف شغلی خود و کاهش تمایل به اجتناب از اضافه‌کاری را ایجاد کند.
برخی از کارمندان به دلیل اینکه نشان می‌دهند ارزش بیشتری دارند، دستمزد بیشتری دریافت می‌کنند، زیرا می‌توانند بیش از یک وظیفه شغلی را انجام دهند و بنابراین انگیزه بیشتری برای کارمندان بیشتری ایجاد می‌کند تا بتوانند در محل کار بهتر عمل کنند.
گاهی اوقات چرخش شغلی برای نفع سلامتی هر کارگر انجام می شود. این تمرین به چرخش تکالیف و حرکات ماهیچه ای کمک می کند. استرس یک روز کاری متوسط را کاهش می دهد تا کارگران تنش را در عضلات خود احساس نکنند و همچنین بتوانند در محل، به کار سخت خود ادامه دهند. مطالعات الکترومیوگرافیک روی این تکنیک از استخراج تا خطوط مونتاژ انجام شده است.
شرکت اینتل اکنون از چرخش شغلی به عنوان وسیله ای برای پر کردن موقعیت های موقت از درون سازمان خود استفاده می کند. اینتل در 11 ماه حدود 1300 شغل را پر کرد که از هفته ها تا سال ها به طول انجامید. این موقعیت ها در زمینه های مختلفی مانند منابع انسانی، بازاریابی، امور مالی و توسعه محصول انجام شد.
شرکت تویو کوگیو شرکت ژاپنی است که اکنون خودروهای مزدا را تولید می کند. تویو کوگیو بیش از 20 سال است که به عنوان نتیجه مستقیم تحریم نفتی در دهه 1960، چرخش شغلی را تمرین می کند. تویو برای پر کردن شکاف‌های تجربه به دلیل کاهش‌های مورد نیاز در دوران رکود اقتصادی، به چرخش شغلی نگاه کرد. این منجر به این شده است که شرکتی با نیروی کار بسیار کارآمد نسبت به رقبای متخصص خود بوجود آورد.
کارمندان معمولاً نمی‌خواهند حوزه کاری خود را تغییر دهند. هنگامی که آنها شروع به انجام یک کار خاص می کنند، نمی خواهند از منطقه راحتی خود دور شوند. از طریق چرخش شغلی، مدیران از قبل آنها را برای داشتن طیف وسیع تری از تجربه کاری و توسعه مهارت ها و شایستگی های مختلف آماده می کنند که برای رشد کلی یک فرد ضروری است. در کنار این، آنها مشکلات بخش‌های مختلف را درک می‌کنند و سعی می‌کنند بر اساس آن فعالیت های خود را تنظیم یا تطبیق دهند.
گردش شغلی معمولا در دو نوع چرخش وظیفه و چرخش موقعیت صورت می گیرد در گردش وظیفه تنها مسئولیت های یک کارمند تغییر می یابد اما در چرخش موقعیت بعضا سمت و حوزه عملیاتی کارمندان نیز تغییر می یابد و اصولا گردش موقعیت طیف وسیعتری از تغییرات را نسبت به گردش وظیفه در بر می گیرد.
همانطور که می دانید شغل های چرخشی می تواند مزایای زیادی هم برای سازمان و هم برای کارمند داشته باشد. با این حال، هنگامی که به صورت تصادفی انجام شود، کارایی را کاهش می دهد، خطاها را ایجاد می کند و منجر به عدم شفافیت نقش می شود. بنابراین مهم است که به وضوح دلیل استفاده از چرخش را مشخص کنید. نکات زیادی در مورد چرخش شغل، طراحی شغل، و توسعه سازمانی وجود دارد که باید به آنها پرداخت.