معماری فناوری اطلاعات شرح مفصلی از دارایی های مختلف پردازش اطلاعات مورد نیاز برای دستیابی به اهداف تجاری، قوانین حاکم بر آنها و اطلاعات مرتبط با آنها است. گارتنر، تحلیلگر بازار فناوری اطلاعات، معماری فناوری اطلاعات را اینگونه تعریف می‌کند: «مجموعه‌ای از اصول، دستورالعمل‌ها یا قوانینی است که توسط یک شرکت برای هدایت فرآیند کسب، ساخت، اصلاح و ارتباط منابع IT در سراسر سازمان استفاده می‌شود.»
یک معمار فناوری اطلاعات مانند یک نقشه برای یک شهر است. شبکه خیابان، سیستم آب، سیستم فاضلاب، خدمات اضطراری و شبکه های برق را می سازد. این چارچوب اساسی برای تمام رایانه ها، سیستم ها و مدیریت اطلاعات است که از خدمات سازمانی پشتیبانی می کند. مانند طرح شهر، معماری فناوری اطلاعات پیچیده است و با پشتیبانی از خدمات بیشتر و استفاده از فناوری های مختلف، این پیچیدگی در حال افزایش است.
انواع معماری فناوری اطلاعات
نکته دیگری که باعث سردرگمی افراد می شود این است که انواع مختلفی از معماری های فناوری اطلاعات وجود دارد. واقعیت این است که مانند زمانی که در مورد طراحی یک ساختمان به عنوان نمونه موازی صحبت می شود، سطوح مختلفی از معماری مانند معماری کلی ساختمان، پلان طبقات برای هر طبقه و طراحی های داخلی وجود دارد. همین امر در مورد معماری فناوری اطلاعات نیز صدق می کند و ما می توانیم سه نوع معماری فناوری اطلاعات را تشخیص دهیم:
معماری سازمانی (EA)
معماری راه حل (SA)
معماری فناوری (TA)
معماری سازمانی (EA) نقشه کل شرکت است و معماری کل شرکت را تعریف می کند. این شامل تمام برنامه‌ها و سیستم‌های فناوری اطلاعات است که در داخل شرکت و توسط بخش‌های شرکت‌های مختلف از جمله همه برنامه‌ها، پلت‌فرم‌های یکپارچه‌سازی، وب، پورتال و برنامه‌های تلفن همراه، ابزارهای تحلیل داده‌ها استفاده می‌شوند. انبار داده و دریاچه داده، ابزارهای عملیاتی و توسعه، امنیت، و برنامه های مشترک (مانند ایمیل، چت، فایل های سیستمی) و غیره. طرح EA تمام سیستم های IT را در یک نقشه منطقی در بر می گیرد.
هدف یک معماری سازمانی تمرکز بر روی کارآمد ساختن فناوری اطلاعات برای کل شرکت و تجارت و متناسب با اهداف شرکت ها و کسب و کار است. به استراتژی کسب‌وکار نگاه می‌کند و راه‌حل‌های فناوری اطلاعات را برای کارکرد آن از جمله نوآوری و توانمندسازی دیجیتال پیدا می‌کند. بنابراین، یک معمار سازمانی باید بتواند هم فناوری اطلاعات و هم تجارت را در سطح بالایی درک کند.
معماری راه حل توصیف می کند که یک سیستم خاص باید چه عملکردهایی را انجام دهد. این یک توصیف دقیق از عملکردهای مورد نیاز برای دستیابی به اهداف تجاری، منطق حاکم بر آنها و اطلاعات مرتبط با آنها است. همچنین به عنوان معماری عملکردی یک برنامه یا سیستم توصیف می شود.
یک معماری راه حل معمولاً برای یک پروژه یا انتشار پروژه به کار می رود و ترجمه الزامات را به چشم انداز راه حل، کسب و کار سطح بالا و/یا مشخصات سیستم فناوری اطلاعات تسهیل می کند. این طرح از تیم معماری سازمانی از نظر کسب و کار شرکتی، اطلاعات و راهنمایی فنی جهت گیری می کند. تفاوت بین یک معماری راه حل و معماری سازمانی دراین است که نتیجه آن به یک راه حل خاص منتهی می شود نه کل یک شرکت.
معماری فناوری شرح مفصلی از اجزای مختلف فناوری مورد نیاز برای دستیابی به اهداف تجاری، منطق حاکم بر آنها و داده های مرتبط با آنها است. به طور خلاصه، معماری فناوری اطلاعات معماری نرم‌افزار و سخت‌افزار را نشان می‌دهد و کمتر با استراتژی کلی کسب‌وکار و شرکت مرتبط است، اما بیشتر بر این تمرکز دارد که چگونه راه‌حل خاصی می‌تواند توسط این پلتفرم ارائه شود.
معماران فناوری بر نحوه طراحی و ساخت اجزا برای کمک به شما در یافتن راه حل های نرم افزاری و سخت افزاری قوی و مقرون به صرفه تمرکز می کنند. آنها به عنوان دروازه بین تیم توسعه نرم افزار و کسب و کار عمل می کنند تا مطمئن شوند که نیازهای تجاری برآورده شده است.
معماری فناوری اجزای برنامه را از معماری برنامه با مؤلفه های فناوری که مؤلفه های نرم افزار و سخت افزار را نشان می دهد، مرتبط می کند. اجزای آن عموماً در بازار به دست می آیند و می توانند مونتاژ و پیکربندی شوند تا زیرساخت های فناوری شرکت را تشکیل دهند. معماری فناوری دیدگاه ملموس تری از روشی که در آن اجزای برنامه کاربردی تحقق می یابند و به کار می روند، ارائه می دهد. این امکان را فراهم می کند که مشکلاتی که می توانند بین مراحل مختلف مسیر تکامل IS ایجاد شوند، زودتر مطالعه شوند. ابزار دقیق‌تری برای ارزیابی پاسخ‌ها به محدودیت‌ها (الزامات غیرعملکردی) مربوط به IS، به ویژه با تخمین نیازهای سخت‌افزار و اندازه شبکه یا با راه‌اندازی سرور یا افزونگی ذخیره‌سازی ارائه می‌کند. معماری فناوری بر مشکلات لجستیکی و مکان یابی مربوط به مکان سخت افزاری، قابلیت های مدیریت IS، و سایت هایی که بخش های مختلف IS در آن استفاده می شود، متمرکز است. معماری فناوری همچنین تضمین می کند که اجزای برنامه ارائه شده با هم کار می کنند و تأیید می کند که یکپارچه سازی تجاری مورد نیاز پشتیبانی می شود.
رویکرد معماری سازمانی نگره جدیدی است که در آن کلیه فعالیتها و فناوریهای پشتیبان آن به صورت هرمی سلسله مراتبی و در لایه های کسب و کار اطلاعات سیستم های کاربردی و زیرساختها تدوین می شود. این رویکرد بسیار فراتر از متدولوژی های ایجاد سیستم های اطلاعاتی عمل کرده و دامنه آن کل منابع اطلاعاتی و فرایندهای کسب و کار سازمان را دربرمی گیرد. این رویکرد بیشتر در سازمانهای بزرگ و دارای سیستم های موروثی کاربردیافته که در آن سعی بر ساماندهی کلیه منابع اطلاعاتی سازمان همراستا با استراتژی ها و اهداف کلان تجاری بنگاه است. اهمیت کاربریهای فناوری اطلاعات در عصر جدید و قابلیتها و مزایای معماری سازمانی چشم انداز گسترده تر و فراگیری بیشتر این رویکرد را نوید می دهد.