برنامه جامع اقدام مشترک به انگلیسی: Joint Comprehensive Plan of Action یا به اختصار برجام که توافق جامع و نهایی هستهای وین و در غرب توافق هستهای ایران یا توافق ایران نیز نامیده میشود، در راستای توافق بر سر برنامه هستهای ایران و لغو تحریم های ایران به دنبال تفاهم هستهای لوزان، در سهشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه 2015) در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان بسته شد.
در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ شمسی، دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریمها به صورت گذشته را اعلام کرد.
وانگ ونبین سخنگوی وزارت امور خارجه چین با تأکید بر اینکه اجرای مؤثر برجام تنها راه صحیح برای حلوفصل اختلافات بر سر برنامه هستهای ایران است، اظهار داشت: چین قویاً از تلاشهای کنونی برای بازگرداندن هرچه زودتر برجام به مسیر درست حمایت میکند. ایالات متحده به عنوان مقصر وضعیت کنونی برجام، باید سیاست نادرست فشار حداکثری علیه ایران را بهطور کامل اصلاح کند. بر همین مبنا، ایران نیز باید اجرای کامل تعهداتش را از سر گیرد و طرفهای دیگر نیز نقش سازندهای را برای تحقق این هدف ایفا کنند.
میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، تصریح کرد که تمامی مشکلات فعلی که در خصوص برجام به وجود آمده است، نتیجه سیاست «فشار حداکثری» دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق ایالات متحده است.
اولیانوف در پاسخ به توییت «ریچارد گلدبرگ» عضو بنیاد آمریکایی به اصطلاح دفاع از دموکراسی تصریح کرد که مشکلات فعلی حول محور برجام نتیجه سیاست فشار حداکثری آمریکا است.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران در این خصوص گفت: مسیر آمریکا برای بازگشت به برجام روشن است. باید بپذیرد بهعنوان مقصر وضعیت فعلی از مسیری که رفته برمیگردد، تحریمهایی که اضافه کرد همه را یکجا و به صورت موثر بردارند و تضمین دهند هیچ دولتی در آمریکا مجددا جهان و حقوق بینالملل را به سخره نخواهد گرفت و این شرایط را تکرار نخواهد کرد.
سفیر اسبق انگلیس در سازمانهای بین المللی مستقر در وین، آمریکا را مقصر مشکلات کنونی برجام دانست و گفت که اگر جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به برجام بازگشته بود، این توافق امروز در وضعیت بهتری قرار داشت.
این دیپلمات اسبق انگلیس تصریح کرد که طرفهای اروپایی و آمریکا متوجه نیستند، اگر دولت بایدن در همان هفته های نخست به اجرای کامل برجام باز میگشت ایران هم اجرای تعهداتش را کمتر نمیکرد.
در شرایط فعلی برجام وضعیت خوبی ندارد. آمریکا بیشترین آسیب را به بدنه این توافق بین المللی وارد کرده است و کشورهای اروپایی نیز رویکردی منفعلانه برای اجرای تعهدات خود در پیش گرفته اند. موضع گیری دولت های جدید ایران وآمریکا در این خصوص بسیار مهم هستند.
وضعیت فعلی برجام در شرایطی است که در سه سال اخیر بی سابقه بوده است. بسیاری از کشورها متن و روح این توافق را زیر پا گذاشته و بازی را به جاده های انحرافی کشانده اند. شش ماه سرنوشت ساز آینده معیارها و ابعاد توافق هسته ای جدید را مشخص خواهد کرد. زیرا پس از اعلام پیروزی نهایی بایدن، واشنگتن وارد دوره جدیدی از مذاکرات خواهد شد. این دوره برای سیاست خارجی آمریکا برای ایران و بالعکس بسیار مهم است.
با توجه به آخرین دیدارها و گفتگوهای رسمی بین کشورهای عضو برجام، نشست کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک شورای امنیت سازمان ملل متحد برای آخرین بار در روز چهارشنبه 25 شهریور ماه در قالب یک جلسه برگزار شد. ویدئو کنفرانسی که از این نشست بر اساس مفاد برجام منتشر شد بیان می دارد که، کمیسیون مشترک وظیفه نظارت بر اجرای توافق را بر عهده دارد. کمیسیون مشترک به ریاست هلگا ماریا اشمیت، دبیرکل سرویس اقدام خارجی، به ریاست جوزف بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا تشکیل شد و نمایندگانی از چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایران در سطح معاونان وزیر امور خارجه حضور داشتند.