جشنواره فجر از سال 1361 تا کنون فعالیت دارد و جایزه سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر، به غیر از سال هایی که این جشنواره برنده ای نداشت در حد فاصل سال های 1361 تا 1390 به فیلم هایی چون: مترسک، پرواز در شب، خانه دوست کجاست، در مسیر تندباد، مهاجر، آپارتمان شماره 13، نیاز، از کرخه تا راین، روز واقعه، پدر، بچه های آسمان، آژانس شیشه ای، هیوا، بوی کافور عطر یاس، باران، خانه ای روی آب، ارتفاع پست، دیوانه از قفس پرید، مهمان مامان، خیلی دور خیلی نزدیک، به نام پدر، روز سوم، به همین سادگی، تردید، به رنگ ارغوان و جرم اختصاص یافت.
اما در حدفاصل سال های 1391 تا 1399 جایزه سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر به فیلم های زیر که مختصر توضیحی راجب آن ها داده ایم تعلق گرفت:
سال 1391، استرداد
این فیلم به موضوع طلب یازده تن طلای ایران از شوروی میپردازد که قرار بود توسط شوروی بابت بدهی از جنگ جهانی دوم به ایران داده شود و مربوط به مقطع زمانی ۱۳۳۲ است. این فیلم یک درام تاریخی درباره وقایع جنگ جهانی دوم و مسائلی است که پای نیروهای متحدین و متفقین را به ایران باز کرد و در آن به ماجرای پرداخت غرامت به ایران اشاره میشود. فیلمبرداری این فیلم در چهار کشور ایران، روسیه، ارمنستان و لهستان انجام شد.
سال 1392، دو فیلم رستاخیز و آذر، شهدخت، پرویز و دیگران
رستاخیز که با نام روز رستاخیز هم شناخته میشود، فیلمی تاریخی مذهبی به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش محصول سال ۱۳۹۱ است. این فیلم در جهان غرب با عنوان حسین آنکه گفت نه به انگلیسی Hussein Who Said No و در جهان عرب با عنوان قربان شناخته میشود. رستاخیز در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت در ۸ بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شد.
آذر، شهدخت، پرویز و دیگران فیلمی به کارگردانی بهروز افخمی است. همسر خانهدار یک بازیگر مشهور سینما در آخرین فیلم او با وی همبازی میشود و آنچنان مورد توجه منتقدان قرار میگیرد که منجر به حسادت او میشود. روابط صمیمانه آنها تیره شده، زن قهر میکند و به باغچه خانوادگی دماوند میرود. با بازگشت دخترشان به ایران روابط آنها دستخوش تحولاتی میشود.
سال 1393، رخ دیوانه
رخ دیوانه فیلمی به کارگردانی ابوالحسن داوودی، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر شد. داستان چند جوان است که در یک قرار اینترنتی با یکدیگر آشنا شده و به دنبال یک شوخی و شرطبندی در مسیری پیچیده و دلهرهآور میافتند، مسیری که درک جدیدی از زندگی و اجتماع را برای هرکدامشان رقم میزند.
سال 1394، ایستاده در غبار
ایستاده در غبار فیلمی به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان و تهیهکنندگی حبیبالله والینژاد محصول سال ۱۳۹۴ سازمان هنری رسانهای اوج است. احمد متوسلیان که دوران نوجوانیاش را در سکوت گذرانده و اکنون بزرگتر شده، فرمانده لشکری میشود که باید در دروازههای خرمشهر با دشمن بجنگند. اما سرنوشت او فرسنگها دورتر از مرزهای ایران رقم میخورد. این فیلم درباره زندگی احمد متوسلیان است.
سال 1395، ماجرای نیمروز
ماجرای نیمروز فیلمی به کارگردانی محمدحسین مهدویان است. این فیلم در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شد. موضوع این فیلم به ترورهای سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۶۰ و اتفاقات بعد از عزل ابوالحسن بنی صدر میپردازد.
سال 1396، تنگه ابوقریب
تنگه ابوقریب فیلمی به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی می باشد. این فیلم که بر اساس واقعیت است، روایتی است از دفاع گردان عمار یاسر لشکر ۲۷ محمد رسولالله در برابر لشکرکشی رژیم بعث در موقعیت تنگه استراتژیک ابوقُرَیب دهلران و حمله به فَکّه و شرهانی، در روزهای پایانی جنگ. عراقیها باید از سد یک پایگاه که شکل تنگه است عبور کنند که با مقاومت شدید نیروهای ایرانی روبهرو میشوند.
سال 1397، شبی که ماه کامل شد
شبی که ماه کامل شد فیلمی ایرانی به کارگردانی نرگس آبیار است. شبی که ماه کامل شد، روایت دختر جوانی از مناطق جنوب شهر تهران است که درگیر عشق جوانی شهرستانی میشود و این در حالی است که پس از ازدواج بنا به دلایلی مجبور به مهاجرت از ایران است. در این مسیر، برادرش با او همراه میشود اما در میانه راه، اتفاقاتی برای آنها رقم میخورد. این فیلم براساس داستان واقعی عبدالحمید ریگی و همسرش فائزه منصوری است.
سال 1398، خورشید
خورشید فیلمی ایرانی در ژانر درام به کارگردانی مجید مجیدی و تهیه کنندگی امیر بنان است. این فیلم به نویسندگی مشترک مجید مجیدی و نیما جاویدی است و به مسئله کودکان کار میپردازد. داستان فیلم داستان نوجوانی به اسم علی است که از طرف یک مرد به دنبال یک زیرخاکی میرود.
سال 1399، یدو
یدو فیلمی به کارگردانی مهدی جعفری، نویسندگی مهین عباسزاده و مهدی جعفری و تهیهکنندگی محمدرضا مصباح محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. داستان فیلم درباره ماههای آغازین جنگ تحمیلی است. دورانی که خانوادههای شهرهای مختلف خوزستان به ناچار خانه، کاشانه و همه دلبستگی خود را رها کردند و به شهرهای دیگر پناه بردند تا جان خود را نجات دهند. اما در این میان مادری قصد ندارد خانه و کاشانه خود را رها کند در این میان پسر بزرگتر و نوجوان خانواده، از دست این تصمیم مادر عصبانی است. مدام به جان مادر غر میزند که مانند تمام اهالی محل از آن جا بروند تا از بین نرفتهاند. به هر بهانهای با مادر بحث میکند و حرف از رفتن میزند. مادر اما بیش از آنچه یدو تصورش را دارد عاشق خانهای است که در آن مادر شدهاست.