تئاتر شکلی مشترک از هنر نمایشی است که از اجراکنندگان زنده، معمولاً بازیگران برای ارائه تجربه یک رویداد واقعی یا خیالی در برابر تماشاگران زنده در یک مکان خاص، اغلب یک صحنه، استفاده می‌کند. اجراکنندگان ممکن است این تجربه را از طریق ترکیبی از ژست، گفتار، آهنگ، موسیقی و حرکات موزون به مخاطب منتقل کنند. عناصر هنر، مانند مناظر نقاشی شده و هنرهای صحنه مانند نورپردازی برای تقویت فیزیکی، حضور و بی واسطه بودن تجربه استفاده می شوند.
تئاتر یکی از هنرهای هفتگانه است. کسانی که درباره به وجود آمدن تئاتر جستجو کرده‌اند می‌گویند سر چشمه آن از آیین هاست. آیین به مراسم مذهبی و اجتماعی می‌گویند. کلمه تئاتر در لغت به معنی محله تماشا می باشد. خاستگاه‌های تئاتر عناصر تئاتری و دراماتیک را در هر جامعه انسانی می‌توان سراغ کرد، صرف نظر از آنکه این جوامع پیشرفته و پیچیده باشند یا نباشند. این عناصر در رقص‌ها و مراسم مردم ابتدایی همان قدر بارزند که در مبارزات سیاسی، راهپیمایی ها، مسابقات ورزشی، مراسم مذهبی و حتی در بازی‌های کودکان ما پیداست.
تئاتر سبک‌های مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به رئالیسم (واقع‌گرایی)، سورئالیسم (ورای حقیقت)، رمانتیسم (شاعرانه)، سمبولیسم (نمادگرایی)، ناتورئالیسم (طبیعت گرایی)، مدرنیسم (امروزی)، کمدی و … اشاره کرد.
سرمنشاء به وجود آمدن تئاتر را تا ۸۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می توان ردیابی کرد، زمانی که مراسم مختلف مانند رقص های قبیله ای و مراسم عروسی به عنوان نوع خاصی از تعاملات انسانی برای نشان دادن، جشن و شناخت زندگی و محیط اطراف به وجود آمدند. اجرای این مراسم ها شامل اجرای موسیقی، رقص، آوازهای جمعی و حتی برخی از عناصر اجرای نمایش های درام (مانند چیزی که امروزه به آن اطلاق می شود) بود، که اغلب از طریق واکنش افراد به این نمایش ها معروف شدند. از بخش های دراماتیک این قبیل از مراسمات که در قدیم اجرا می شد، می توان به مواردی اشاره کرد با پوشیدن ماسک و لباس هایی طی یک مراسم خاص انجام می شد و مربوط به مراسم احضار ارواح درگذشتگان برای پیش بینی بخت و اقبالشان و کمک گرفتن از آنها بود.
در مورد تاریخچه تئاتر در اعصار زندگی بشری به رقص قوم های اولیه در 8500 سال پیش از میلاد، جادوگری و تشریفات مذهبی در 2500 سال پیش از میلاد، نمایش شور و اشتیاق مصری، رقص نمایشی افسانه و داستان گویی در 800 سال قبل از میلاد، تئاتر یونانی در 400 سال پیش از میلاد، کمدی رومی و تراژدی های سنکا می توان اشاره نمود.
در جوامع توسعه یافته و یا در حال توسعه تئاتر از ارکان اصلی و تحول آفرین نهاد اجتماعی محسوب می گردد. این نهاد اجتماعی در راستای رفع نیازهای انسانی و اجتماعی، ضمن تعامل با ساختارها و هنجارهای جمعی، با هنر آفرینی و خلق آثار نمایشی به تجلی زیبای حقایق و بیان جذاب انگیزه ها و احساسات مردم می پردازد و کارکرد عمیق و فراگستر خود را هم به عنوان آینه حیات جمعی و هم به عنوان الگوی زندگی اجتماعی بروز می دهد.
از نظر تاریخی، تئاتر و فیلم از بسیاری جهات ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. در واقع، ژانرهای تئاتری و زیبایی شناسی تأثیر بسزایی بر فیلم داشته اند. به عنوان مثال، ژانرهای تئاتری قرن نوزدهم مانند ملودرام و وودویل بر بسیاری از ژانرهای محبوب فیلم آمریکایی تأثیر گذاشتند. از سال‌های اولیه سینما، همکاری بین فیلم‌سازان و پرسنل تئاتر نه تنها نشان می‌دهد که دو شکل هنری بر یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند، بلکه همچنین نشان می‌دهد که جریان‌های بین تئاتر و فیلم دو طرفه است.
تجربه یک نمایش زنده توسط تماشاگران، جایی که فاصله ای بین بازیگر و بیننده وجود ندارد همچنان بیشتر از قاب شیشه ای تلویزیون و سینما مورد توجه مخاطبان قرار دارد. همینطور کشاندن صحنه های اجرای تئاتر به خیابان ها، فروشگاه ها و فضاهای عمومی می تواند برای مخاطبان چشم نواز و هیجان انگیز باشد. از طرفی درگیر کردن تماشاگران در فرآیند اجرای نمایش از رویکردهای نوین تئاتر محسوب می شود.
از طرفی پرداختن به هنرهای نمایشی، رفع نیاز بشر به زیبایی را به همراه داشته و موجب احساس رضایت، همدلی، تقویت اعتماد به نفس، تقویت مهارت های زندگی، رشد هدفمندی، سازگاری و انطباق با گروه و جامعه، بروز خلاقیت و نوآوری، افزایش قابلیت های حل مسئله، مهارت های رهبری و مهارت های جمعی در میان جامعه و خصوصا کودکان و نوجوانان می گردد.
مهمترین آسیب تئاتر امروز دور شدن برخی ازهنرمندان نمایش از مرکز تحولات اجتماعی و دغدغه های مردم می باشد که موجب شده تا مخاطب انگیزه ای جهت حضور در سالن و تماشای تئاتر نداشته باشد. برای همین هنرمندان باید با شناخت نیازهای جامعه، برای اجرای یک تئاتر خوب و دارای کیفیت مطلوب تلاش کنند که دل مشغولی های مردم در آن انعکاس یابد تا مخاطب نیز ترغیب به تماشایش شود.
تئاتر مطمئناً در آینده زنده خواهد ماند – تنها سؤال این است که در چه اشکالی؟ گرسنگی برای داستان سرایی زنده، برای تجربه مشترک بازیگر و تماشاگر، حتی ممکن است افزایش یابد، اگر و زمانی که مردم از کمال ویرایش، بسته بندی شده تلویزیون و محصولات سینمایی خسته شوند. یک کارشناس در این باره می گوید: «نوعی شکنندگی لرزان در تئاتر وجود دارد، زیرا هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. “نوعی تنگی نفس وجود دارد.”